روانشناسی مرضی کودک

روانشناسی مرضی کودک

رفتار بهنجار و نابهنجار (رفتار عادی و غیر عادی)

تعریف رفتار غیر عادی یا نابهنجار : هرگاه رفتاری از لحاظ فراوانی ، شدت و تداوم با همسانان خود متفاوت باشد.

هر رفتار و فرایند ذهنی با استفاده از 3 متغیر توصیف می شود.

1-فراوانی  :  تعداد انجام یک رفتار

2-شدت  :  نیروی یک رفتار

3-تداوم  : ثبات و پایانی رفتار

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

برای تشخیص رفتارهای بهنجار و نابهنجار دو اصل دیگر لازم است

4-تناسب سنی :  بعضی از نابهنجاریها در بچه ها ی عادی نیز دیده می شود.

5-پیش بینی آینده :آیا رفتار مورد نظر در رشد سازگاری بهزیستی کودک تولید اشکال می کند؟

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نوجوانی :

نوجوانی هم دوره ی حساسی است ، بنا به نظر پژوهشگران عملگردهای روانشناختی و رفتاری از نوجوانی تقریبا ثابت است.(یعنی افراد تمایل دارند خصوصیات ویژه ی نوجوانی را به بزرگسالی منتقل سازند.«نظر روانشناس «بچ من ، اومالی ، جانستون»)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

علل ناهنجاریهای رفتاری کودکان

ناهجاریهای رفتاری کودکان تحت تاثیر و تاثر (تاثیر متقابل ) سه عامل هستند.

عوامل زیستی – عوامل روانی – عوامل اجتماعی و فرهنگی

                 زیستی                                 اجتماعی و فرهنگی

 رفتار

روانی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عوامل زیستی :  

  1-ناهنجاریهای کروموزومی : کمتر یا بیشتر بودن و یا جوش خوردگیهای بین کروموزوم ها

انسان 22 جفت کروموزوم معمولی و یک جفت جنسی دارد.(مرد XY)(زن XX)

 2-ژن های معیوب : ژن ها در سرتاسر کروموزوم ها مستقر هستند . هر صفت ارثی با کمک دو ژن حمل می شود.

 3-آسیب زاها : متغییری هستند که جنین را تحت تاثیر قرار می دهند (مثل : آبله مرغان – یرقان آنفولانزا و ...)

 4- آمادگی : زمینه ی وسیعی دارد از جمله ی مشخصه های جسمی و چند ژنی . مثلا بیماری  جسمی ، که مغز را مستقیما تحت تاثر نمی گذارد اما پیامدهای روانشناختی دارد. یعنی نقص عضوی می تواند در رفتار کودک اثر بگذارد و اختلالات رفتاری بوجود آورد.

 

 

 

 

 

 

 

با توجه به تفاوت طبیعت و مزاج و خصوصیات سرشتی ، کودکان از لحاظ اختلالات روانی به سه دسته تقسیم می شوند.

1-کودک بی دردسر  40%

2-کودک دشوار  10%

3-کودک با واکنش کُند  15%

35% بقیه ترکیبی از تاثیرات سرشتی را دارند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عوامل روانی و عوامل اجتماعی و فرهنگی  :

عبارتند از : 1-خانواده 2-آموخته های کودک 3-فرهنگی که در آن زندگی می کند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اختلالات دوران نوباوگی ، کودکی و نوجوانی :

1-عقب ماندگی ذهنی	6-اختلال رفتار گسیخته و کمبود توجه
2-اختلالات یادگیری	7-اختلال خورد و خوراک شیرخوارگی
3-اختلال در مهارت های حرکتی	8-اختلال های تیک
4-اختلال های ارتباطی	9-اختلال های دفعی
5-اختلالات فراگیر رشدی	10-سایر اختلال ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عقب ماندگی ذهنی :

کودکان مبتلا به عقب ماندگی ذهنی گروه بسیار نامتجانسی تشکیل می دهند. یعنی بعضی نیازمند به مراقبت و بعضی برعکس.

عقب ماندگی ذهنی از کودکی شروع و با مشخصه ی ذهنی یا رفتار انطباطی خود را نشان می دهد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سه شرط اساسی عقب ماندگی ذهنی :

1-هوشبهر (IQ)  : کمتر از 70

2-عملکرد انطباقی : ندانشتن مهارت های اجتماعی ، ارتباط و تعامل

3-سن شروع : قبل از 18 سالگی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

انواع عقب ماندگی های ذهنی :  (کلا 1 % الی 3 %) (پسر ها 5/1 برای دختر ها)

1-خفیف : هوشبهر  50-55 تا 70 (تا کلاس پنجم می خوانند) ()

2-متوسط : هوشبهر 35-40 تا 50-55 (حد اقل ارتباط را دارند)(1/0 %)

3-شدید :هوشبهر  20-25 تا 35-40 (رشد حرکتی ضعیف )(4%)

4-عمیق :  هوشبهر پایین تر از 20-25 ( حداقل عملکرد حسی -مراقبت دائمی ) (1%)

5-نامشخص : عقب ماندگی قابل اندازه گیری نیست (هوشبهر زیر 70 )

هوشبهر بین 71 تا 84 (مرزی )

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

همه گیر شناسی عقب ماندگی های ذهنی :  (کلا 1 % الی 3 %) (پسر ها 5/1 برای دختر ها)

سبب شناسی : کروموزومی ، ژنی ، محیط روانی و اجتماعی و محرومیت

درمان عقب ماندگی های ذهنی :  اگر در اثر محیط اجتماعی باشد ، با تغییر محیط . ولی علت مغزی باشد ، بهبودی کم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اختلالات دوران نوباوگی ، کودکی و نوجوانی :

1-عقب ماندگی ذهنی	6-اختلال رفتار گسیخته و کمبود توجه
2-اختلالات یادگیری	7-اختلال خورد و خوراک شیرخوارگی
3-اختلال در مهارت های حرکتی	8-اختلال های تیک
4-اختلال های ارتباطی	9-اختلال های دفعی
5-اختلالات فراگیر رشدی	10-سایر اختلال ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اختلالات یادگیری :

عدم تناسب یادگیری با هوش

1-اختلال در خواندن :

2-اختلال در ریاضی :

3-اختلال در نوشتار :

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-اختلال در خواندن : مشکل در تحلیل کلمه و درک مطلب

مشخصات بالینی : هنگام خواندن کلمه ها ( حذف ، افزون یا اختلال )هجی ضعیف (پُر - پَر)

همه گیر شناسی : (3 تا 12 % کودکان زیر 12 سال ) ( پسر ها 3 تا 4 برابر دخترها)

سبب شناسی : نارسایی مغزی

درمان : شرکت در کلاس های هم تراز و مشاوره با خانواده و روش تاثیر عصبی ( کودک و معلم هر دو مطلبی را بلند بخوانند)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-اختلال در ریاضی :

می شمارد ولی درک نمی کند. مشکل در محاسبات  (اختلال مهم یادگیری)

همه گیر شناسی : 10 %

سبب شناسی : نارسایی مغزی

درمان :  وسایل کمک آموزشی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3-اختلال در نوشتار :

نمی تواند آنچه در فکر دارد را بصورت نوشتار بنویسید.

همه گیر شناسی :  احتمالا 3 تا 10 %

سبب شناسی : چند عاملی : نقص عصبی و شناختی ، ارثی و خصوصیات سرشتی 

درمان :  مداخله ی آموزشی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اختلالات دوران نوباوگی ، کودکی و نوجوانی :

1-عقب ماندگی ذهنی	6-اختلال رفتار گسیخته و کمبود توجه
2-اختلالات یادگیری	7-اختلال خورد و خوراک شیرخوارگی
3-اختلال در مهارت های حرکتی	8-اختلال های تیک
4-اختلال های ارتباطی	9-اختلال های دفعی
5-اختلالات فراگیر رشدی	10-سایر اختلال ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اختلال در مهارت حرکتی  :

دو نوع حرکت داریم :

1-حرکات درشت : دویدن ، لی لی ، پریدن

2-حرکات ظریف : ترسیم ، رنگ آمیری

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اختلال در مهارت حرکتی از جنبه ی اختلال در هماهنگی رشدی

ظاهر حرکات کودک از سن خود کمتر را نشان می دهد ، عدم ارتباط و سوق به افسردگی (دست و پا چلفتی )

همه گیر شناسی : معلوم نیست 

سبب شناسی : معلوم نیست

درمان :  آموزش مهارت های حرکتی 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اختلالات دوران نوباوگی ، کودکی و نوجوانی :

1-عقب ماندگی ذهنی	6-اختلال رفتار گسیخته و کمبود توجه
2-اختلالات یادگیری	7-اختلال خورد و خوراک شیرخوارگی
3-اختلال در مهارت های حرکتی	8-اختلال های تیک
4-اختلال های ارتباطی	9-اختلال های دفعی
5-اختلالات فراگیر رشدی	10-سایر اختلال ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اختلال های ارتباطی :

مشکل در فرایند زبان و تعامل اجتماعی

1-زبان بیانی

2-زبان بیانی و زبان فهمی

3-واج شناسی

4- لکنت زبان

5- اختلال ارتباطی نامتمایز

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-زبان بیانی

مشخصات بالینی : در 18 ماهگی نمی تواند کلمه یا صوت آشکاری را بیان کند.

همه گیر شناسی : 3 تا 5 % بچه های ابتدایی (پسر ها 2 تا 3 برابر بیشترند)

سبب شناسی : معلوم نیست ، احتمالا آسیب مغزی

درمان :  50%  خود به خود درست می شوند ، بقیه زبان درمانی شوند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-زبان بیانی و زبان فهمی

مشخصات بالینی : توانایی کند در فهم و رمز یابی زبان دارند . قبل از 4 سالگی مشخص می شود.مشکل شنیداری هم دارند  .

همه گیر شناسی :  1 تا 13% ابتدایی ها

سبب شناسی : احتمالا بدکاری ادراکی  ناشی آسیب مغزی ضعیف ،

درمان : زبان درمانی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3-واج شناسی یا تکلم کودکانه

مشخصات بالینی : مشکل در تلفظ بعصی از صدا ها ( م ن ر . . . )

همه گیر شناسی : 10% زیر 8 سال  

سبب شناسی : تاخیر در و رشد فرایند عصبی  

درمان :  گفتار درمانی  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4- لکنت زبان

مشخصات بالینی : علی رغم داشتن توانایی در تولید و درک زبان ، نمی تواند کلمه ها صوت ها سیلاب های موزون را بیان کند.( مثل تکرار یا کشیده گویی صوت ها )

همه گیر شناسی : 1 تا 3% (پسرها 4 برابر دخترها )

سبب شناسی : سیستم عصبی مرکزی

پس خوراند شنوایی درنگیده :  تاخیر شنیداری چند صدم ثانیه ای

درمان :  حساسیت زدایی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اختلالات دوران نوباوگی ، کودکی و نوجوانی :

1-عقب ماندگی ذهنی	6-اختلال رفتار گسیخته و کمبود توجه
2-اختلالات یادگیری	7-اختلال خورد و خوراک شیرخوارگی
3-اختلال در مهارت های حرکتی	8-اختلال های تیک
4-اختلال های ارتباطی	9-اختلال های دفعی
5-اختلالات فراگیر رشدی	10-سایر اختلال ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اختلال های فراگیر رشدی : مثل اوتیسم – سندرم  رت – اختلال تجزیه ای دوران کودکی –اختلال آسپرگر

مشخصات بالینی :

1-نقص آشکار در برقراری ارتباط. 2-بررسی خود (توجه با تعجب به اندام ها مثلا پاها) 3-اشتغال با اشیاء 4-مقاومت با تغییر محیط 5-ناهنجاری در خلق 6-آشفتگی گفتاری  7-آشفتگی حرکتی  8- زمینه ی عقب ماندگی شدید که نیاز به سرپرستی دارد  9-انجام رفتاری که باعث تعجب بیننده می شود.

همه ی این مشخصه ها در سه محور 1-تخریب کیفی در تعامل اجتماعی 2-تخریب کیفی در ارتباطات 3-الگوی تکراری رفتار تقسیم بندی می شوند.

از موسیقی خوششان می آید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

همه گیر شناسی :از هر 10.000 نفر 20 نفر (در پسر ها بیشتر از دخترها

سبب شناسی : دقیق مشخص نیست.عوامل زیستی عصبی ، روابط والدین محیط و کودک

درمان : 10 الی 20% تا 4-6 سالگی بهبود می یابند.درمان دارویی ، رشدی ، روانشناختی دارد

فرق اوتیسم با عقب ماندگی ذهنی:

در عقب ماندگی ذهنی 1-احساس وابستگی دارد.2-از زبان موجود برای برقراری ارتباط استفاده می کنند و 3- پروفایل یکنواختی از خود نشان می دهند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اختلالات دوران نوباوگی ، کودکی و نوجوانی :

1-عقب ماندگی ذهنی	6-اختلال رفتار گسیخته و کمبود توجه
2-اختلالات یادگیری	7-اختلال خورد و خوراک شیرخوارگی
3-اختلال در مهارت های حرکتی	8-اختلال های تیک
4-اختلال های ارتباطی	9-اختلال های دفعی
5-اختلالات فراگیر رشدی	10-سایر اختلال ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اختلال رفتار گسیخته و کمبود توجه :

سه نوع اختلال : 1-اختلال بیش فعالیِ کمبود توجه 2- اختلال سلوک 3 – اختلال بی اعتنایی مقابله ای

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-اختلال بیش فعالیِ کمبود توجه (ADHA)

مشخصات بالینی : حواس پرتی ، بی توجهی ، عدم اطاعت از دستور ، بی قراری

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6 مورد از این علایم اگر 6 ماه دوام داشته باشد بیش فعال کمبود توجه  است.

·      شکست مداوم در امورات مدرسه در اثر بی توجهی.

·      اغلب در توجه به تکالیف و بازی ناتوان است.

·      اغلب وقتی با او صحبت می کنی گوش نمی دهد.

·      اغلب دستورالعمل ها وظایف و تکالیف محیط کار را بطور کامل انجام نمی دهد.

·      اغلب در سازماندهی تکالیف و فعالیت ها ناتوان است.

·      از تکالیف که نیازمند به فعالیت ذهنی مستمر است اجتناب می کند.

·      اکثرا وسایل لازم برای تکالیف یا فعالیت هایش را گم می کند.

·      محرک های بیرونی به راحتی حواسش را پرت می کنند.

·      اغلب فراموش کار هستند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6 مورد از این علایم اگر 6 ماه دوام داشته باشد بیش فعال تکانشوری :

·      دست و پای بی قرار دارد.

·      صندلی خود را ترک می کند و نمی تواند بشیند.

·      بدون توجه به مکان می دود و از در و دیوار بالا می رود .

·      نمی تواند بدون صدا بازی کند.

·      اغلب در حال حرکت است.

·      اغلب زیاد حرف می زند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

رفتارهای تکانشوری

·      اغلب قبل از تمام شدن سوال جواب می دهد.

·      اغلب از کشیدن انتظار ناتوان است.

·      اغلب حرف دیگران را قطع می کند.

همه گیر شناسی : 3 تا 5% از کودکان مدرسه ای  

سبب شناسی : وراثت ، مشکلات هنگام تولد ، عصب شناسی ، نوروفیزیولوژیایی ، حساسیت غذایی ، متغییر های محیطی مثل مصمومیت ها با سرب و اشعه ی (x)

درمان :  دارو ، درمان های رفتاری

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سه نوع اختلال : 1-اختلال بیش فعالیِ کمبود توجه 2- اختلال سلوک 3 – اختلال بی اعتنایی مقابله ای

2- اختلال سلوک

مشخصات بالینی : این اختلال مدام است یعنی اثر آن بعد از کودکی باقی می ماند. مثل کله شقی ، رفتار بی رحمانه ، خراب کاری ، ویرانگری

محورهای تشخیص اختلال سکوک :

1-پرخاشکری به مردم و حیوانات

2-تخریب اموال

3-حقه بازی و دزدی

4-نقض جدی مقررات

 

 

 

 

 

 

 

 

همه گیر شناسی :خیلی شایع است  ( آمار پسر ها خیلی بیشتر از دختر ها )

سبب شناسی : عوامل زیستی و روانشناختی  

درمان : مشاوره و روان درمانی ، در صورت مشکل آفرینی زیاد مراکز نگهدارنده . در بعضی موارد در سن نوجوانی با گرفتن مسئولیت خانوادگی اصلاح می شوند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سه نوع اختلال : 1-اختلال بیش فعالیِ کمبود توجه 2- اختلال سلوک 3 – اختلال بی اعتنایی مقابله ای

3 – اختلال بی اعتنایی مقابله ای

مشخصات بالینی : زود خشمگین می شوند. زود از کوره در میروند.نسبت به درخواست بزرگ تر ها بی اعتنا هستند همکاری نمی کنند و کینه توزی می کنند.

4 مورد از این علایم اگر 6 ماه دوام داشته باشداختلال بی اعتنای مقابله ای دارد

·      بیشتر وقت ها از کوره در می رود.

·      بیشتر وقت ها با بزرگ تر ها سرشاخ می شود.

·      بیشتر وقت ها به مقررات بزرگ ترها بی اعتناعی می کند.

·      بیشتر وقت ها بطور عمدی مزاحم دیگران می شود.

·      بیشتر وقت ها بخاطر اشتباه خود دیگران را سرزنش می کند.

·      به راحتی از دیگران ناراحت می شود.

·      بیشتر وقت ها خشمگین است

·      بیشتر وقت ها کینه توز است.

 

 

 

 

 

همه گیر شناسی : 12 تا 16% (پسرها بیشتر از دخترها)

سبب شناسی : روانکاوان دلیل آن را تعارض شدید حل نشده دوران کودکی در مرحله مقعدی می دانند و رفتارگرایان نتیجه ی پیامد های محیطی.

درمان : روان درمانی ، مشاوره فردی و خانواده

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اختلالات دوران نوباوگی ، کودکی و نوجوانی :

1-عقب ماندگی ذهنی	6-اختلال رفتار گسیخته و کمبود توجه
2-اختلالات یادگیری	7-اختلال خورد و خوراک شیرخوارگی
3-اختلال در مهارت های حرکتی	8-اختلال های تیک
4-اختلال های ارتباطی	9-اختلال های دفعی
5-اختلالات فراگیر رشدی	10-سایر اختلال ها